Publicaties & Downloads – Kerk en slavernij

Hieronder vindt u een overzicht van de publicaties die reeds in het kader van het onderzoeksproject over kerk en slavernij verschenen zijn.

Het symbool met het oranje slotje duidt aan dat een publicatie gratis toegankelijk (‘open access’) is. Het is onze intentie dat op termijn al onze publicaties voor iedereen te vinden en te lezen zijn.

Boeken, bundels en themanummers tijdschriften

Martijn Stoutjesdijk et alii. Christendom en slavernij. Tentoonstellingscatalogus Museum Catharijeconvent, 2024. <Nederlandse versie>; <Engelse versie>
Martijn Stoutjesdijk (red.), De Rooms-Katholieke Kerk en het Nederlands slavernijverleden, themanummer Perspectief 62 (2024). <hier gratis te lezen>
Bente de Leede & Martijn Stoutjesdijk (red.), Kerk, kolonialisme en slavernij. Verhalen van een vervlochten geschiedenis. Jaarboek voor de geschiedenis van het Nederlands Protestantisme na 1800, Jaargang 31. Kampen: Kok, 2023. <hier te bestellen>
Dienke Hondius & Niek Hemmen, Gids Kerk en Slavernijverleden. Een eerste verkenning. Edam: Uitgeverij LM Publishers, 2023. <hier in te zien en te bestellen>
Martijn Stoutjesdijk, Brochure De rol van de protestantse kerk bij het Nederlands slavernijverleden. PThU: Amsterdam 2022. <hier gratis te downloaden>
Erica Meijers (red.), Slavernijverleden en racisme, themanummer Handelingen 50:1 (2023), https://tijdschrift.handelingen.com/issue/view/698
Geert van Dartel en Martijn Stoutjesdijk (red.), 'Eindelijk vrij', themanummer Oecumenische Bezinning 71 (2023): https://www.raadvankerken.nl/nieuws/2023/05/nieuwe-uitgave-oecumenische-bezinning-eindelijk-vrij/

Wetenschappelijke artikelen

Annette Merz, 'Sklavinnen in der Jesusbewegung. Real und metaphorisch.' Pag. 238-247, in Karin Finsterbusch, Wolfgang Kraus, Martin Rösel (red.), Update Exegese 2.3: Grundfragen gegenwärtiger biblischer Frauen- und Geschlechterforschung. Leipzig: Evangelische Verlagsanstalt, 2025.
Martijn Stoutjesdijk, ’Washing the Ethiopian Eunuch White. Biblical Exegesis and Early Modern Dutch Discourses on Race, Slavery, and Christianity.’ Journal for Early Modern Cultural Studies 24:3-4 (2025, forthcoming).
Martijn Stoutjesdijk, “Forgetful Remembrance in the Dutch Theological Debate on Colonial Slavery. Preliminary results of a quantitative approach.” Pagina 192-215 in Ari Ackerman, Robin B. ten Hoopen, Lieve M. Teugels, en Archibald L.H.M. van Wieringen (red.), Memory – Papers Read at the Jewish and Christian Perspectives Conference, Utrecht 2022. Jewish and Christian Perspectives 43. Leiden: Brill, 2025. https://doi.org/10.1163/9789004737532_014
Vincent Laarman en Martijn Stoutjesdijk, ” ‘Many shall come from the East and West’. Baptism Announcements of African and Asian Reformed Christians in the Eighteenth Century Dutch Republic.” BMGN – Low Countries Historical Review 140:2 (2025), 6-30. <hier gratis te lezen>
Dorottya Nagy, 'Conviviality Colored. Theological Reflections on the Intersection of Slavery, Migration, and Labor', in Andrea Bieler, Claudia Hoffmann en Lisa Ketges (red.), Conviviality in Contexts of Religious Plurality, Bielefeld: Transcript Verlag, 2025, 391-410. <hier gratis te lezen>
Anders Martinsen en Martijn Stoutjesdijk, “Obscuring New Testament Slavery. A Study of the Translation History of Doulos.” Journal of the Bible and Its Reception 12:1 (2025), 23-56. <hier te vinden>
Martijn Stoutjesdijk, ” ‘Clearly Counter to the Spirit of Christianity’? The Church in the History of Dutch Slavery.” Pagina 379-388 in Rose Mary Allen, Esther Captain, Matthias van Rossum en Urwin Vyent (red.), Slavery & the Dutch State. Dutch Colonial Slavery and Its Afterlives. Leiden: Leiden University Press, 2025. <hier gratis te lezen>
Martijn Stoutjesdijk, “Church Slavery in Dutch Colonial History: Some Explorations and Questions with regard to Suriname.” Church History and Religious Culture 105 (2025): 103-127. <hier gratis te lezen>
Martijn Stoutjesdijk, “Building a Fence around the Vineyard: Shepherd of Hermas’ Fifth Parable in Light of Comparative Parable Research.” Pagina 410-431 in Ottenheijm, E., Poorthuis, M. & Merz, A. (red.), Power of Parables. Jewish and Christian Perspectives 39. Leiden: Brill, 2023. https://doi.org/10.1163/9789004680043_021
Martijn Stoutjesdijk, “Een zwarte stem in een witte tekst. De totslaafgemaakte christen Isabella in het werk van Jan Willem Kals.” Kerk en Theologie 74 (2023): 38-56. <hier te lezen>
Martijn Stoutjesdijk, “‘In openlijken strijd met den geest des Christendoms’? De kerk in het Nederlandse slavernijverleden.” in Rose Mary Allen, Esther Captain, Matthias van Rossum en Urwin Vyent (red.), Staat & Slavernij. Het Nederlands koloniale slavernijverleden en zijn doorwerkingen. Amsterdam: Athenaeum-Polak & Van Gennep, 2023, 372-381. <hier te lezen>
Rose Mary Allen en Alma Louise de Bode-Olton, 'Kalakuna a bai kerki: Een zoektocht naar multiperspectiviteit in de verhouding tussen de protestantse kerk en de zwarte volksklasse in koloniaal Curaçao, 1830-1930', in Bente de Leede en Martijn Stoutjesdijk (red.), Kerk, kolonialisme en slavernij. Verhalen van een vervlochten geschiedenis. Utrecht: Kok Boekencentrum, 2023, 100-113.
Martijn Stoutjesdijk, “ ‘Om dat hunne verw en gedaante van d’onze verscheiden is.’ De Vloek van Cham in het Nederlands debat over koloniale slavernij,” in Bente de Leede en Martijn Stoutjesdijk (red.), Kerk, kolonialisme en slavernij. Verhalen van een vervlochten geschiedenis. Utrecht: Kok Boekencentrum, 2023, 134-152.
Bente de Leede en Martijn Stoutjesdijk, “Een ‘vriendelyk en Gode aangenaam Ryk’? Protestantisme in het Nederlandse koloniale verleden.“ in Bente de Leede en Martijn Stoutjesdijk (red.), Kerk, kolonialisme en slavernij. Verhalen van een vervlochten geschiedenis. Utrecht: Kok Boekencentrum, 2023, 10-14.
Rose Mary Allen, 'De roep op Curaçao om genoegdoening, herstel en compensatie,' Handelingen. Tijdschrift Voor Praktische Theologie en Religiewetenschap 50 (2023), 11-20. <hier te lezen>
Annette Merz, George Harinck, Rose Mary Allen en Martijn Stoutjesdijk. “Onderzoeksproject: Kerk en slavernij in het Nederlands koloniale rijk.” Handelingen. Tijdschrift Voor Praktische Theologie en Religiewetenschap 50 (2023), 33–42. <hier te lezen>
George Harinck, “A Popular, Albeit Questionable, Version of the Dutch American Story: Kuyper’s Heliotropic View of History as Rooted in Common Grace”, in Donald J. Bruggink, Dennis M. Voskuil, en William Katerberg (red.), Dutch Immigrant Stories Holland MI: Van Raalte Press, 2022, 3-20
Annette Merz, “Maria als ‘slavin van de Heer’ (Lucas 1:38.48) Een ambivalente blend van sociale realiteit en religieuze boodschap” Kerk en Theologie 74:1 (2023), 20-37. <hier te lezen>

Artikelen voor vaktijdschriften, kerkbladen en kranten

Martijn Stoutjesdijk, ” ‘Het is te bekent, om in twyffel getrokken te worden…’ Pionierswerk met betrekking tot de geschiedenis van slavernij en het Nederlands protestantisme. [Review artikel proefschrift Ben Ipenburg]” Tijdschrift voor Nederlandse Kerkgeschiedenis 28:1 (2025), 14-20. <hier gratis te lezen>
Heleen Zorgdrager, "Heilige ruimte betwist," Heilige ruimte. Plekken van betekenis (2025): 24-29.
Martijn Stoutjesdijk, “Het slavernijverleden van de Rooms-Katholieke Kerk binnen het Nederlands koloniaal rijk: een beknopt overzicht.” Perspectief 62 (2024): 1-10. <hier gratis te lezen>
Rose Mary Allen, "Kerken en geloof op de Nederlands-Caribische eilanden bezien vanuit het oogpunt van de agency van slaafgemaakten," Perspectief 62 (2024): 11-22. <hier gratis te lezen>
Martijn Stoutjesdijk, “Een pleidooi om ‘ebed vaker te vertalen als ‘slaaf.’ ‘Geloovige slaven ofte Dienst-knechten’.” Met Andere Woorden 42:3 (2023): 4-15. <hier gratis te lezen>
Martijn Stoutjesdijk, “‘Toen drong het zuchten en kreunen van de slaven door tot de oren van God.’ Bijbel- en beeldgebruik bij marrontheoloog Johannes King (1830-1898).” Tijdschrift voor Nederlandse Kerkgeschiedenis 26:3 (2023): 119-127.
Gert den Hartogh, Aza Goudriaan, Gert van Klinken, en Martijn Stoutjesdijk. “Cornelius van Velzen over theologie en slavernij.” Tijdschrift voor Nederlandse Kerkgeschiedenis 27:2 (2024): 62-68.
Martijn Stoutjesdijk, “De argumentatie in 1 Kortintiërs 7:21,” Met andere woorden 43:2 (2024), 55-56.
Martijn Stoutjesdijk, ‘ “Waartoe heeft men slaven nodig?’ Kerkslavernij in het Nederlands koloniaal rijk.’ Catharijne 2024:2, themanummer Christendom en slavernij. Een Nederlands verhaal, 12-14.
Martijn Stoutjesdijk, Recensie 'Slavernij doorheen de wereldgeschiedenis. Uitleiding uit de slavernij: theologische geschriften en historische praxis,' Eveline van Amstel, 2023, De Moderne Tijd 8:3 (2024), 311-314. <hier gratis te lezen>
Martijn Stoutjesdijk, Recensie 'Leven in dienst van de Heiland. Peter Martin Legêne als zendeling en schrijver (1885-1954),' door Benoît Verstraete-Hansen, 2023, Documentatieblad Nederlandse Kerkgeschiedenis 47:101 (2024), 254-256. <hier te lezen>
Martijn Stoutjesdijk, ‘ “…en ze verkochten hem voor twintig sjekel.” Slavernij en het Oude Testament.” Phoenix 70:1 (2024), 4-15.
Martijn Stoutjesdijk, ‘Lijden zoals Christus: Jesaja’s lijdende knecht, 1 Petrus 2 en de Surinaamse “kruisgemeenschap”.’ Schrift 2024:1. <hier te lezen>
Martijn Stoutjesdijk, ‘Kerk en slavernij. Verleden en toekomst van een pijnlijke geschiedenis’, Ouderlingenblad 101:1154 (2024), 14-18. <hier te lezen>
Heleen Zorgdrager, 'Psalm 68 als 'Redemption Song' in koloniaal Suriname', Met andere woorden 42:2 (2023), 34-35. <hier te lezen>
Martijn Stoutjesdijk, ‘Een halfjaar onderzoek naar kerk en slavernij: nog veel verhalen te vertellen’, Confessioneel-Credo 135:15 (2023), 4-5.
Martijn Stoutjesdijk, ‘De Bijbel: bondgenoot of struikelblok? De rol van de Bijbel in het Nederlandse slavernijverleden,’ in Marieke Hermans, Lydia van der Meer-Boer en Anne-Mareike Schol-Wetter (red.), Geroepen om vrij te zijn. Bijbelstudies over slavernij en vrijheid (Haarlem/Antwerpen: Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap, 2023), 7-9.
Martijn Stoutjesdijk, ‘De kerken in de West,’ Oecumenische Bezinning 71 (2023), special issue: ‘Eindelijk vrij? Bijdrage aan bezinning op kerken en slavernij’, 18-23. <hier gratis te downloaden>
Martijn Stoutjesdijk, ‘De katholieke kerk en het Nederlands slavernijverleden,’ SamenKerk 3 (mei 2023), 8-10. <hier gratis te lezen>
Martijn Stoutjesdijk en Geert van Dartel, ‘Slavernij, doorwerking en bevrijding. Stemmen uit de Kerken, toen en nu. Landelijk symposium 1 juni 2023,’ Woord & Dienst 72:5 (mei 2023), 12-13.
Martijn Stoutjesdijk, ‘ “Zoudt gij willen, dat gij ter prooi werd aan woeste overmagt?” Bijbels en theologisch slavernijdebat,’ Onderweg 8:15 (2022), 6-9. <hier te lezen>
Martijn Stoutjesdijk, ‘Onderzoek naar slavernij en kerk: over wokeness en citizen science,’ Transparant 33:2 (2022), 22-23.
Martijn Stoutjesdijk, ‘Zwart en wit in koloniale kerken. Grensconflicten in de godsdienst,’ Tenachon 54 (2022), 16-23. <hier te lezen>
George Harinck, column in Naast, https://www.flipgorilla.com/p/27651685740458736/show
George Harinck column ‘Slavernijexcuses’, Nederlands Dagblad, 7 januari 2023.